ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားေဟာၾကားေသာ လူစင္မမွီသူ ၁၀ မ်ိဳး (လူ႔ဘံုမွ သုဂတိအဟိတ္ပုဂၢိဳလ္ ၁၀မ်ိဳး)

၁။ ဇစၥႏၶ   = ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ ကန္းသူ။ (စကၡဳပသာဒ ခ်ိဳ႕ေသာသူ)

၂။ ဇစၥဗဓိရ = ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ နားထုိင္းသူ။ (ေသာတပသာဒ ခ်ိဳ႕သူ)


၃။ ဇစၥယာန  = ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ အန႔ံမသိသူ။ (ဃနပသာဒ ခ်ိဳ႕သူ)

၄။ ဇစၥမူဂ   = ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ စကားမပီဘဲ၊ ထစ္ထစ္အအျဖစ္သူ။

၅။ ဇစၥဧဌ    = ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ ထိုင္းမွိုင္းဖ်င္းအသူ။

၆။ ဇစၥဳမၼတၱက  =  ပဋိသေႏၶအားျဖင့္ ရူးနမ္းသူ။

၇။ ပ႑က   = ယုတ္ညံ႔ေသာအမွုမ်ိဳးကို ျပဳလုပ္မွ ကာမဂုဏ္ခံစားႏိုင္သူ။

၈။ ဥဘေတာဗ်ဥၨနက    = မိန္းမတစ္လွည့္၊ ေယာကၤ်ားတစ္လွည့္ျဖစ္သူ။

၉။ နပံုသက               = (နပံုပ႑ဳတ္) မိန္းမအဂၤါလည္းမထင္ရွား၊ ေယာကၤ်ားအဂၤါလည္း
                                   မထင္းရွားသူ။

၁၀။ မမၼ                   = မန္းစြဲသူ၊ စကားေျပာလွ်င္ အမွ်င္မျပတ္ဘဲ
                           တရြတ္ဆြဲျပီး ေျပာရသူ။

လူစင္မမွီဟု မေခၚဆိုထုိက္သူမ်ား

စကၡဳပသာဒရုပ္ျဖစ္ျပီးမွ (ပိုးေကာင္ကိုက္ျခင္း၊ ဓါတ္သဘာဝ မညီညြတ္ျခင္း) စေသာ တစ္စံုတစ္ခုေသာ ေဘးရန္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးသူမ်ားကို ဇစၥႏၶ (သေႏၶကန္း) ဟု မေခၚဆိုအပ္ပါ။ စကၡဳမပါဘဲ ေမြးဖြားလာေသာ္လည္း စက္မွု၊ လက္မွု၊ ႏွုတ္မွု စေသာ အတတ္ပညာကို ကြ်မ္းက်င္ တတ္ေျမာက္သျဖင့္ ဒြိဟိတ္၊ တိဟိတ္ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။

ယင္း ၁၀မ်ိဳးတို႔သည္ ကံအေၾကာင္းလွသည္ႏွင့္တိုက္ဆိုင္၍ လူျဖစ္ေသာ္ျငား လည္း ပဋိသေႏၶစိတ္ ညံ့သြားေသာေၾကာင့္ လူစဥ္မမွီဘဝသို႔ ေရာက္ ရွိၾကသည္။ ပဋိသေႏၶစိတ္ဟူသည္ ဘဝေဟာင္းအျပတ္တြင္ ဘဝေဟာင္းႏွင့္ ဘဝသစ္ ဆက္စပ္ေပးေသာ စိတ္ကိုဆိုလိုသည္။ မိမိျပဳခဲ့ေသာ ကံအားေလ်ာ္စြာ ထိုထိုဘဝတို႔၌ စိတ္၊ေစတသိတ္ ႏွင့္ ကမၼဇရုပ္မ်ား၏ အစဦးဆံုးျဖစ္သည္ကို ပဋိသေႏၶေနျခင္းဟု ေခၚဆုိသည္။

ပဋိသေႏၶ ၄မ်ိဳးရွိသည္။

အပါယ္ပဋိသေႏၶ၊ ကာမသုဂတိ ပဋိသေႏၶ၊ ရူပပဋိသေႏၶ၊ အရူပ ပဋိသေႏၶ တို႔ျဖစ္သည္။ (အက်ယ္တစ္ပြင့္သိလိုလွ်င္ ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္။)

လူျဖစ္ရျခင္းသည္ ကာမသုဂတိပဋိသေႏၶျဖစ္ျပီး ၉မ်ိဳးထပ္ခြဲရာ လူစဥ္မမွီရျခင္းသည္ ဟိတ္တရားမယွဥ္ေသာ ဝိပါက္စိတ္ျဖင့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္းျဖစ္သည္။

ဟိတ္တရားေျခာက္ပါး ျဖစ္သည့္ (ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ၊ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ)တရားတို႔ကိုဆိုလိုသည္။

လူစဥ္မမွီျခင္းသည္ ထုိဟိတ္မ်ားမွ တစ္ပါးပါး (သို႔မဟုတ္) အားလံုး ခ်ိဳ႕ေနျခင္းျဖစ္သည္။ လူမွန္လွ်င္ ေလာဘ (အာရံုကိုေတာင့္တျခင္း)၊ ေဒါသ (စိတ္၏ခက္ထန္မွုသေဘာ)၊ ေမာဟ (အာရံု၏သေဘာအမွန္ ကိုဖံုးကြယ္မွုသေဘာ) ႏွင့္ ၄င္းတို႔ဆန္႔က်င့္ဘက္ အေလာဘ (အာရံုကို မေတာင့္တျခင္းသေဘာ)၊ အေဒါသ (အာရံုကို မစြဲလမ္းျခင္းသေဘာ)၊ အေမာဟ (အာရံု၏ သေဘာအမွန္ကို သိရွိျခင္းသေဘာ) စသည္တို႔ႏွင့္ ယွဥ္ရေပသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ လူအမ်ိဳးအစားထပ္ခြဲျပန္သည္။ တိဟိတ္ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္၊ ဒြိဟိတ္ ပုဂၢိဳလ္

တိဟိတ္ပုဂၢိဳလ္သည္ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ တို႔ပါယွသ္ေသာ္ျငား လည္း ဒြိဟိတ္တြင္ အေမာဟ ဟူေသာ ဟိတ္ တစ္ပါးမပါေပ။ သို႔ေသာ္ ဒြိဟိတ္ပုဂၢိဳလ္သည္ လူစဥ္မွီသည္။ လူစဥ္မွီေသာ္ျငားလည္း ထုိကဲ့သို႔လူမ်ိဳး နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရားမ်ား မရႏုိင္ေပ။ မၾကိဳးစား ႏိုင္ေပ။ ေလာကီ ပိုင္းဆုိင္ရာ အတတ္ပညာမ်ားတြင္ ထူးခြ်န္ေကာင္းထူးခြ်န္ေခ် လိမ့္မည္။ ေလာကုတၱရာပိုင္း အားမထုတ္ႏိုင္ေခ်။ (ဥပမာ- တရားက်င့္ၾကံရန္ အမ်ားတိုက္တြန္းေသာေၾကာင့္ က်င့္ၾကံေသာ္ျငားလည္း တရားမရႏိုင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳး)

အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ သာမန္လူတစ္ေယာက္အား အမ်ိဳးယုတ္သည္၊ အမ်ိဳးညံ ႔သည္။ လူစဥ္မွီသည္၊ မမွီသည္ကို အမ်ားသေဘာအရ မဆံုးျဖတ္အပ္ေခ်။ ဥပမာ- လူ.ကိုယ္ခႏၶာတြင္ အေမႊးမေပါက္ေသာသူအား အမ်ိဳးယုတ္သည္ဟု မဆိုအပ္ေပ။ ၄င္းမွာယြင္းေနေသာအယူအဆ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးယုတ္သည္ ဟူျခင္းသည္ အမ်ိဳးည႔ံသည္ (လူမ်ိဳးည႔ံသည္) ကိုဆိုျခင္းျဖစ္ရာ လူစဥ္မွီသူ၊ မမွီသူ၊ ဒြိဟိတ္ျဖစ္၊ တိဟိတ္ျဖစ္တို႔ျဖင့္လည္း ေထာက္ျပရွင္း လင္းႏိုင္ ပါသည္။

သတၱဝါအေပါင္းကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာရႊင္လမ္းက်န္းမာသုခအေပါင္းႏွင့္ ျပည့္စံုၾကပါေစ။

ေအာင္ခမ္း ( www.innewsmyanmar.com )

.